System MES dla produkcji – co to jest? Funkcje i korzyści
29.07.2024 - Zarządzanie produkcją
System MES (Manufacturing Execution System), zwany w Polsce systemem realizacji produkcji, to zaawansowane narzędzie informatyczne do zarządzania i monitorowania procesów produkcyjnych w czasie rzeczywistym.
Zarządzanie produkcją w polskich realiach
System MES (ang. Manufacturing Execution System) w języku polskim nazywany jest systemem realizacji produkcji. Ten trzyliterowy skrót na dobre zadomowił się w naszym języku, ale nie jest aż tak chętnie widziany na halach produkcyjnych. W 2018 roku tylko 12% średnich i 27% dużych polskich przedsiębiorstw korzystało z systemu MES*. Natomiast obecnie (dane na 2023 r.) na wykorzystanie systemu realizacji produkcji wskazuje w Polsce 18,7% firm średnich i 36,7% dużych**. Jeśli chcemy nadążyć za konkurencją z Niemiec czy Chin oraz zmierzać w kierunku Przemysłu 4.0, MES system zarządzania produkcją powinien znaleźć się na pierwszym miejscu listy planowanych inwestycji przedsiębiorstwa. Jakie są funkcje systemu MES i w jakim czasie ta inwestycja się zwróci – o tym możesz przeczytać poniżej.
System MES
Jak PSI wspiera zarządzanie produkcją w Stelweld
Czym jest system MES?
Systemy klasy MES to systemy informatyczne, które zostały stworzone na potrzeby zbierania danych w czasie rzeczywistym bezpośrednio z hali produkcyjnej. Informacje o realizacji produkcji mogą być zbierane z maszyn za pomocą elementów automatyki, jak również ze stanowisk produkcyjnych przy użyciu terminali obsługiwanych przez pracowników. Pozyskane dane przesyłane są na obszar biznesowy, czyli do systemów ERP oraz do innych systemów wspierających produkcję (CMMS, APS), z którymi MES się integruje. Dzięki temu kierownicy i dyrektorzy mogą na bieżąco monitorować produkcję oraz podejmować decyzje biznesowe na podstawie generowanych raportów efektywności produkcji.
Jakie funkcje posiada system MES?
- Monitorowanie przebiegu procesu produkcji w czasie rzeczywistym
- Wizualizacja środowiska produkcyjnego
- Analiza wydajności produkcji, generowanie automatycznych raportów
- Harmonogramowanie zleceń produkcyjnych i kontrola wykonania na poziomie operacyjnym
- Zarządzanie zamówieniami, zasobami, materiałami
- Kontrola jakości wytwarzanych produktów
- Zarządzanie halą produkcyjną i przepływem pracy
- Zbieranie danych z procesu technologicznego
- Rejestrowanie oraz alarmowanie o zdarzeniach i przestojach w procesie produkcji
- Podsumowania i rozliczenia kosztów produkcji (pośrednich i bezpośrednich)
Czym różni się oprogramowanie MES od systemu ERP?
MES i ERP to dwa różne, lecz uzupełniające się systemy IT. MES odpowiada na specyficzne potrzeby produkcji, monitorując jej realizację, natomiast ERP jest systemem do zarządzania zasobami przedsiębiorstwa.
MES wspiera i optymalizuje procesy produkcyjne oraz monitoruje realizację zleceń. Jednym z kluczowych zadań programu MES jest informowanie o rzeczywistej wydajności maszyn i szybkie reagowanie na zmiany w operacjach produkcyjnych. Celem tego rozwiązania jest bowiem nie tylko zbieranie danych, ale też przetwarzanie ich w sposób umożliwiający podejmowanie lepszych decyzji biznesowych. Proces wdrożenia MES może obejmować integrację z istniejącymi systemami automatyki przemysłowej oraz ERP, co pozwala na pełne wykorzystanie funkcjonalności i możliwości systemów. Sam system ERP to oprogramowanie o szerszym zakresie funkcji, które dzięki modułowej budowie zapewnia kontrolę nad różnymi obszarami działalności firmy. Nie jest jednak wyspecjalizowanym narzędziem do kontroli realizacji produkcji. Zadaniem ERP jest ogólne planowanie zasobów przedsiębiorstwa i optymalizowanie procesów związanych z logistyką, finansami oraz zasobami ludzkimi.
System MES w praktyce – korzyści dla przedsiębiorstwa
W dobie przemysłu 4.0 wprowadzenie zaawansowanego systemu MES dla produkcji niesie ze sobą korzyści doraźne, jak i długoterminowe, co potwierdzają badania przeprowadzone przez organizację MESA International. W przypadku, gdy system jest częścią szerszych zmian zgodnych z koncepcjami Lean lub Kaizen, rezultaty mogą być imponujące. Spośród najczęściej odnotowywanych korzyści, które można zauważyć już w ciągu pierwszych 12 miesięcy, podkreślić należy eliminację marnotrawstwa, a także wzrost efektywności operacyjnej i jakości w procesie produkcyjnym. Oprogramowanie MES umożliwia również skrócenie czasu nieoczekiwanych przestojów oraz szybszy i łatwiejszy dostęp do danych produkcyjnych. Dodatkowo, w pierwszych dwóch latach po zaimplementowaniu nowoczesnego systemu zarządzania produkcją, firmy odnotowują takie korzyści jak m.in. zdobycie nowych kontraktów (dzięki uwolnieniu mocy produkcyjnych), lepsza obsługa klienta czy przyspieszenie procesu wprowadzania produktów na rynek.
W krótkim okresie: wzrost efektywności produkcji | W dłuższym okresie: optymalizacja produkcji |
| Skrócenie cyklu produkcyjnego Skrócenie lead time Obniżenie kosztów pracy Zmniejszenie kosztów wprowadzania danych Redukcja kosztów papieru, drukowania Zmniejszenie produkcji w toku Większe wykorzystanie parku maszynowego | Poprawa jakości produktów Zwiększenie zadowolenia klientów Skrócenie czasu wprowadzenia nowych produktów na rynek |
Cyfrowa transformacja: LEAN czy MES?
Najlepiej wprowadzać jednocześnie LEAN i system MES. Wszystkie zmiany w organizacji produkcji wykorzystujące techniki Lean/Kaizen, czy to będzie 5S, Kanban czy Six Sigma, nie mogą istnieć bez możliwości sprawdzenia, jakie efekty przyniosły. Aby ocenić wskaźniki efektywności, potrzebne są wiarygodne i aktualne dane o zaawansowaniu produkcji, jakości, czasie i wydajności pracy ludzi i maszyn.
Jak sprawić, aby nasze dane i wyliczane na ich podstawie wskaźniki nie budziły wątpliwości? Rosnąca skala produkcji i coraz bardziej złożone procesy produkcyjne powodują, że ręcznie gromadzenie danych z każdej maszyny w arkuszach papierowych, a następnie przepisywanie ich do komputera, generuje wiele błędów oraz opóźnienia w dostępie do informacji. Wyliczany na podstawie takich danych wskaźnik OEE w oczach dyrekcji często nie wydaje się zbyt wiarygodny. Gdy jego obliczenie staje się sztuką dla sztuki, albo jest przykrym obowiązkiem wykonywanym na potrzeby raportowania do spółki-matki, mamy kolejny proces, z którym należy zrobić porządek. Zatem odchudzając naszą produkcję, musimy zawczasu przewidzieć, jakimi miarami będziemy mierzyć jej efektywność i czy jest to w ogóle możliwe przy posiadanych narzędziach zbierania i analizy danych. Jednoczesne wdrażanie zasad lean management i nowoczesnych technologii IT dla przemysłu powoduje, że korzyści z wprowadzonych zmian wzajemnie się uzupełniają.
*Polska droga do Przemysłu 4.0: firmy produkcyjne w kontekście potrzeb rynkowych, innowacyjnych technologii, systemów do zarządzania oraz koniunktury i zmian w gospodarce. Badanie zrealizowane w I kwartale 2019 r. na zlecenie PSI Polska objęło próbę dużych i średnich firm produkcyjnych w Polsce.
**Digi Index 2023. Badanie stopnia cyfryzacji średnich i dużych przedsiębiorstw produkcyjnych w Polsce przeprowadzone przez Siemens.
Zobacz również:
